Ds. René van der Rijst, 12 mei 2019

Johannes 13:33-34

In 2013 werd U2 gevraagd om de titelsong te schrijven voor de film: ‘Mandela: Long walk to Freedom’, over het leven van Nelson Mandela. Niet lang daarna overleed Mandela op 95-jarige leeftijd.
Hoe kun je de betekenis en de inspiratie van Nelson Mandela vatten in één liedje? vroegen de bandleden zich af.
Onmogelijk. Ze besloten dan maar een liedje te maken over de liefde. Niet over de romantische liefde maar over de lastige liefde die heel wat hindernissen en obstakels te overwinnen heeft. In de uiterst moeilijke omstandigheden van gevangenschap oefende Mandela zich in de lastige liefde, in de grenzeloze liefde. Je vijand beminnen ook al zou je hem ook kunnen haten. Mandela maakte het tot zijn levensopdracht. Zo sloot hij vriendschap met een paar van zijn bewakers.
Hij vond zichzelf geen heilige maar een mens van vlees en bloed, met fouten en gebreken, die bleef proberen te beminnen zonder grenzen. Hoe lastig ook, liefde was zijn drijvende kracht.
Zijn wij, ben jij, taai genoeg voor die lastige ‘gewone’, alledaagse liefde – vraagt U2 aan het einde van dat lied.

Terwijl Mandela in de gevangenis zat, samen met andere leiders van het ANC, en anderen naar het buitenland gevlucht waren, waren het vrouwen die het alledaagse leven gaande hielden. Die doorgingen met ‘gewoon’ liefhebben.
Zoals het in landen als Zuid-Afrika nog steeds heel vaak moeders zijn die gewoon, alledaags liefhebben.
Omdat vaders vaak afwezig zijn – in de gevangenis zitten, ergens anders werken. Of vanwege gebroken gezinnen, vaders zonder verantwoordelijkheid.
Moeders proberen, zo goed en zo kwaad als dat gaat, hun kinderen op te voeden. Te beschermen tegen het alledaagse kwaad. Te zorgen voor onderwijs. En meestal moeten ze ook nog voor inkomen zorgen.
Trevor Noah, tegenwoordig de host van de Daily Show, groeide op in Zuid-Afrika met zo’n moeder, die er alleen voor stond. Nadat het ANC aan de macht was gekomen, waren er nogal wat rellen in het township waar hij woonde. Evengoed ging zijn moeder elke dag aan het werk – en moest hij naar school.
‘Maar ben je dan niet bang?’ vroeg Trevor aan zijn moeder op weer zo’n dag dat er grote rellen waren. ‘Jij bent maar alleen en zij zijn met zovelen.’
‘Schat, ik ben niet alleen,’ zei ze. ‘Alle engelen van de hemel staan achter mij.’
Waarop Trevor zei: ‘Nou, het zou fijn zijn als we die ook konden zien – want ik denk niet dat al die relschoppers weten dat die engelen er zijn.’
Maar zijn moeder maakte zich geen zorgen. ‘Als God voor mij is, wie kan er dan tegen mij zijn?’
Zouden vaders hetzelfde gezegd hebben? Hetzelfde gedaan hebben?

Ordinary love – gewone, alledaagse liefde. Ik vermoed dat er hier wel wat moeders zijn, die niet zo nodig in het zonnetje hoeven te staan. Omdat het – inderdaad – ‘gewoon’ en ‘alledaags’ is om van je kinderen te houden. Ook als dat lastig is, als er hindernissen en obstakels zijn. Want, nou ja, niet alle kinderen zijn even makkelijk.
Sommigen van ons weten misschien ook uit ervaring hoe het is om niet geliefd te zijn, geen moeder of geen goede moeder te hebben gehad. Sommigen waren misschien graag moeder geworden, hadden graag ‘heel gewoon’ van hun kinderen gehouden – maar hebben nooit kinderen gekregen.
Zo gewoon is het nou ook weer niet, realiseer je je als je er even over nadenkt.

‘Heb elkaar lief, zoals ik jullie heb liefgehad,’ zegt Jezus.
Dat gaat over liefde en trouw die blijven. Misschien wel meer moederlijke, dan vaderlijke liefde – al wil ik vaders niet te kort doen.
Van die ‘gewone’ liefde, maar dan buitengewoon niet alleen voor je kinderen, maar voor de mensen om je heen. Buitengewone liefde die verder gaat.

Gewone, alledaagse liefde. Blijkbaar ook zo vanzelfsprekend, dat er in het Liedboek nauwelijks moeders voorkomen – wel heel veel vaders. En dat in de Bijbel God zelden met een moeder wordt geassocieerd, maar bijna altijd met een vader. En natuurlijk, ook vaders hebben lief, niet meer of minder, misschien vaak wel anders.
Maar toch, we zeggen het zo vaak ‘God is liefde’ – wat voor liefde is dat dan?
Het vuur van geliefden die elkaar net hebben gevonden?
Of de liefde van partners die elkaar al heel lang kennen, veel met elkaar hebben meegemaakt, weten wat ze aan elkaar hebben? Liefde die misschien niet zo heftig meer is, maar zich verdiept heeft, standvastig?
Of misschien liefde die wat verflauwd is….
Vaderlijke liefde, moederlijke liefde? Onvoorwaardelijk – als het goed is. Zorgzaam.
Hoe stellen jullie je dat voor – Gods ‘ordinary love’?