Lucas 6:36-42

Er is door psychologen wel onderzoek gedaan naar hoe goed wij zijn in oordelen. Dat bleek niet best.
Proefpersonen die gevraagd werd om te beoordelen of iemand loog of de waarheid sprak, zaten er in bijna de helft van de gevallen naast. Je kunt net zo goed een muntje opgooien…
Verder hebben blanke mensen de neiging om negatiever over zwarte mensen te denken, dan over andere blanken. Zonder dat daar een reden voor is….
Oordeel niet…
Het is een onmogelijke opgave. We doen dat voortdurend, een oordeel geven, onze mening geven. Ergens iets van vinden.
En laten we wel wezen, Jezus zelf geeft nou ook niet echt het goede voorbeeld. Hij noemt zijn mede-rabbi’s ‘blinden’ en ‘huichelaars’. Dat kun je toch wel een oordeel noemen.
Zoals Jezus hen nu veroordeelt, zo zullen zij hem uiteindelijk veroordelen.
Oordeel niet, opdat gij niet geoordeeld wordt.
Jezus werkt hier nog eens uit, wat hij eerder ook al gezegd heeft: Behandel de ander, zoals je zelf behandeld wilt worden. Wat jij over anderen zegt, wat jij voor anderen doet, dat komt bij je terug – positief én negatief. Als jij anderen veroordeelt, dan zullen ze jou ook veroordelen. Als jij anderen vergeeft, dat zal jij ook vergeven worden.
Wees barmhartig voor de ander, zoals God barmhartig voor jou is.
Barmhartig… Het is een woord dat we volgens mij alleen nog maar in de kerk gebruiken. Ik hoop dat dat geen teken aan de wand is…
Ik hoop dat met het woord niet ook de barmhartigheid zelf verdwenen is.

Onze samenleving wordt harder.
Als je op een willekeurige T.V.-avond alle – soms keiharde – oordelen zou turven, dan krijg je er, vrees ik, heel wat. Tweets van Trump. Onze eigen premier die een tijdje geleden zei dat sommige Turkse Nederlanders moeten ‘oprotten’. Zomaar mensen die op straat worden geïnterviewd… Je moet, zo lijkt het soms, alles kunnen zeggen, met een beroep op de vrijheid van meningsuiting. Maar hoe zit het met barmhartigheid?
Voortdurend klinkt de roep om strengere straffen – terwijl er in Nederland al behoorlijk streng gestraft wordt. Maar stel je eens voor, dat het om jouw kind gaat, of je kleinkind. Wil je dan nog steeds een strenge straf?
En trouwens, als wij zelf net even te hard rijden en een bekeuring krijgen, zijn we ook niet zo blij met een strenge straf.

Karen Armstrong, voormalig non, schrijfster van vele boeken over geloven en godsdienst, is een wereldwijde beweging voor ‘compassie’ begonnen. Barmhartigheid. Vrijwel alle godsdiensten, ontdekte zij, kennen in één of andere vorm de ‘gulden regel’: behandel de ander zoals je zelf behandeld wil worden.
Op de website is de ‘geloofsbelijdenis’ van deze beweging te lezen:
Wij geloven dat een wereld vol compassie een wereld vol vrede is.
Wij geloven dat een wereld vol compassie mogelijk is, als iedere man, vrouw of kind anderen behandelt, zoals zij zelf behandeld willen worden – met waardigheid, gelijkheid en respect.
Wij geloven dat ieder menselijk wezen geboren is met het vermogen tot compassie en dat dit gecultiveerd moet worden, zodat mensen kunnen overleven en tot bloei kunnen komen.

Bouwen we op, of breken we af? Bevestigen we mensen, of bekritiseren we hen? Laten we hen tot bloei komen of houden we hen klein?
Behandel de ander zoals je zelf behandeld wilt worden. Vraag je af, als je iets doet, als je iets zegt: hoe zou ik het vinden als iemand dat tegen mij zei, als iemand mij zo behandelde?
En ook, denk ik, behandel je zelf met compassie. Als je niet barmhartig voor je zelf kunt zijn, kun je het dan wel voor anderen zijn?
Want, zegt Jezus, God is barmhartig. God is geen hemelse boeman, geen strenge vader met een geheven vingertje. God is barmhartig. Beter dan wij kent hij ons, weet hij van ‘verzachtende omstandigheden’. Hij is als een vader, een moeder, die alleen het beste voor ons wil. Ons niets dan goeds toewenst.

Het is niet gemakkelijk om niet te oordelen. Het is niet eenvoudig om je in deze wereld niet ook hard op te stellen. Dat gaat vaak vanzelf. Vaak ga je met de ander om zoals hij met jou omgaat: als iemand aardig voor je is, dan ben jij ook aardig. Als iemand onaardig is, kritisch, boos – dan schiet je terug. Ik merk het soms, in de auto, met bumperklevers of mensen die rechts inhalen – ik steek nog net geen middelvinger op, maar…
Jezus draait dat om. Hij zegt niet: behandel de ander, zoals hij jou behandelt. Maar: behandel hem zoals jij behandeld wil worden. Geef het goede voorbeeld.
Stel je eens voor, dat je terug krijgt, wat je de ander schenkt. Stel je eens voor dat je zo behandeld wordt, als je anderen behandelt.
Stel je voor, dat God jou zo behandelt, als jij anderen behandelt.